Stosunki in praesentia są stosunkami konfiguracji, kon­strukcji. Tutaj dzięki przyczynowości (a nie ewokacji) fakty zazębiają się ze sobą, postacie tworzą między sobą antytezy i gradacje (nie symbolizacje), wyrazy łączą się w stosunki znaczące — krótko mówiąc, wyraz, akcja, po­stać nie oznaczają ani nie symbolizują pozosta­łych wyrazów, akcji i postaci:, z którymi są — co istotne! — zestawione. Opozycja ta otrzymy­wała rozmaite nazwy; w językoznawstwie mó­wi się o stosunkach syntagmatycznych (in praesentia) i paradygmatycznych (in absentia) lub bardziej ogólnie o aspekcie syntaktycz- n y m i aspekcie semantycznym języka.Wszelako literatura nie jest „prymarnym” sy­stemem symbolicznym (którym może być dla przykładu malarstwo albo którym jest w pew­nym sensie język), lesz systemem „wtórnym”: wykorzystuje on jako tworzywo już istniejący system, język.