Różnica między genezą a zmiennością nie tkwi więc w stopniu ich przynależności do wnętrza literatury. Różnica ta jest natomiast czymś paralelnym wobec innego, przeprowa­dzonego już rozróżnienia krytyki (czy interpre­tacji) oraz poetyki. Albowiem to nie utwory podlegają zmianom, lecz literatura; i na odwrót — gdy mowa jest, jak przed chwilą, o genezie, to chodzi wyłącznie o utwory . Badanie zmienności cechującej materiał li­teracki stanowi zresztą integralną część poety­ki, bo tak jak ona zajmuje się abstrakcyjnymi kategoriami wypowiedzi literackiej, a nie indy­widualnymi utworami. W tej perspektywie mo­żna rozważać każde pojęcie występujące w poetyce. Będziemy opisywać ewolucję akcji poddaną psychologicznej przyczynowości albo ewolucję punktu widzenia czy wreszcie ewolu­cję rejestrów słownych oraz ich wykorzysta­nia w literaturze.