Prospekcja występuje wtedy, kiedy zapowiada się z góry to, co nastąpi później: kanonicznym przykładem formalistów rosyjskich była nowela Tołstoja Śmierć Iwana Iljicza, zawierająca swoje roz­wiązanie w tytule. Retrospekcje, które są o wie­le częstsze, zdają nam później sprawę z te­go, co się działo przedtem: w opowiadaniu kla­sycznym wprowadzeniu nowej postaci towarzy­szy zazwyczaj cała jej historia, czasem także historia jej przodków. Te dwa typy mogą się splatać ze sobą — teoretycznie w nieskończo­ność; retrospekcja zawarta w prospekcji zawar­tej w retrospekcji; por. zdanie Prousta przy­taczane przez Gemette’a: „W wiele lat potem dowiedzieliśmy się, że jeżeli danego roku jed­liśmy prawie co dzień szparagi, to dlatego, że ich zapach przyprawił biedną dziewczynę skazaną na skrobanie ich o napady astmy tak gwałtowne, iż w końcu trzeba jej było odejść”