Ale brak ścisłego stosunku prawdziwości każe zarazem zachować daleko posuniętą ostrożność: tekst może rówtnie dobrze „odzwierciedlać” społeczeństwo jak czynić coś wręcz przeciwnego. Taka perspektywa jest czymś w pełni uprawnionym, lecz prowadzi poza obręb poetyki: umieszczając literaturę na itej samej płaszczyźnie co inny, dowolny dokument, rezygnuje się z brania pod uwagę tego, co ją określa jako […]
Miesiąc: lipiec 2012
STOSOWANA DYSKUSJA
Studiując dyskusje, które odziedziczyliśmy z przeszłości, spostrzega się, że dzieło jest tam ujmowane jako prawdopodobne przez wzgląd na dwa zasadnicze typy norm. Pierwszy stanowią normy, które nazywa się prawami gatunku: aby jakieś dzieło było ocenione jako prawdopodobne, musi ono odpowiadać owym. prawidłom. W niektórych epokach komedia była uważana za prawdopodobną jedynie witedyr gdy w ostatnim […]
INNE PRAWDOPODOBIEŃSTWO
Ale jest i inne. prawdopodobieństwo, które uważano często za stosunek do rzeczywistości. Wszelako już Arystoteles jasno to powiedział,, że prawdopodobieństwo jest stosunkiem łączącym nie wypowiedź i jej referenta (jak stosunek prawdziwości), lecz wypowiedź z tym, co jej odbiorcy uważają za prawdziwe. Stosunek ustala się więc tutaj między utworem a rozproszonymi wypowiedziami, które częściowo są wypowiedziami […]
MIĘDZY PODOBIEŃSTWAMI
Opozycja między (tymi dwoma typami prawdopodobieństwa jest nie do przezwyciężenia tylko ma pierwszy rzut oka. Wystarczy przyjąć- historyczny punkt widzenia, aby dostrzec, że w rzeczywistości występuje co innego, mianowicie rosnąca wciąż rozmaitość reguł gatunkowych. Powszechna opinia jest jednym gatunkiem, który stara się podporządkować wszystkie pozostałe; natomiast gatunki w ścisłym tego słowa sensie dopuszczają rozmaitość L […]
ZROZUMIEĆ PRAWDĘ
Poeta „powinien raczej zmienić (prawdę) całkowicie — pisał Chapelain —niż pozwolić jej na cokolwiek, co byłoby nie do pogodzenia z regułami jego sztuki”. Z drugiej strony, teoretycy klasycyzmu przyjmują chętnie istnienie wielu gatunków literackich, a co za tym idzie — wiele możliwych prawdopodobieństw. Rozmaite środki,^ którymi poeta rozporządza, mogą przyczynić się do prawdopodobieństwa, ale w […]