Ale brak ścisłego sto­sunku prawdziwości każe zarazem zachować daleko posuniętą ostrożność: tekst może rówtnie dobrze „odzwierciedlać” społeczeństwo jak czy­nić coś wręcz przeciwnego. Taka perspektywa jest czymś w pełni uprawnionym, lecz prowa­dzi poza obręb poetyki: umieszczając literaturę na itej samej płaszczyźnie co inny, dowolny do­kument, rezygnuje się z brania pod uwagę te­go, co ją określa jako […]

Studiując dyskusje, które odziedziczyliśmy z przeszłości, spostrzega się, że dzieło jest tam ujmowane jako prawdopodobne przez wzgląd na dwa zasadnicze typy norm. Pierwszy stano­wią normy, które nazywa się prawami gatunku: aby jakieś dzieło było ocenione jako prawdopodobne, musi ono odpowiadać owym. prawidłom. W niektórych epokach komedia by­ła uważana za prawdopodobną jedynie witedyr gdy w ostatnim […]

Ale jest i inne. prawdopodobieństwo, które uważano często za stosunek do rzeczywistości. Wszelako już Arystoteles jasno to powiedział,, że prawdopodobieństwo jest stosunkiem łączą­cym nie wypowiedź i jej referenta (jak stosu­nek prawdziwości), lecz wypowiedź z tym, co jej odbiorcy uważają za prawdziwe. Stosunek ustala się więc tutaj między utworem a rozpro­szonymi wypowiedziami, które częściowo są wypowiedziami […]

Opozycja między (tymi dwoma typami praw­dopodobieństwa jest nie do przezwyciężenia tylko ma pierwszy rzut oka. Wystarczy przy­jąć- historyczny punkt widzenia, aby dostrzec, że w rzeczywistości występuje co innego, mia­nowicie rosnąca wciąż rozmaitość reguł gatun­kowych. Powszechna opinia jest jednym ga­tunkiem, który stara się podporządkować wszy­stkie pozostałe; natomiast gatunki w ścisłym tego słowa sensie dopuszczają rozmaitość L […]

Poeta „po­winien raczej zmienić (prawdę) całkowicie — pisał Chapelain —niż pozwolić jej na cokol­wiek, co byłoby nie do pogodzenia z regułami jego sztuki”. Z drugiej strony, teoretycy klasy­cyzmu przyjmują chętnie istnienie wielu ga­tunków literackich, a co za tym idzie — wiele możliwych prawdopodobieństw. Rozmaite środ­ki,^ którymi poeta rozporządza, mogą przyczy­nić się do prawdopodobieństwa, ale w […]