Tego rodzaju badania nie różnią się niczym istotnym od badań stosowa­nych w poetycd. Znika również sztuczna opo­zycja między strukturą a historią, skoro tylko na poziomie struktur można opisy­wać ewolucję literacką: poznawanie struktur ułatwia tylko dostęp do zmienności; innego zresztą dostępu do niej nie ma. Wypada powrócić teraz do pojęcia g a t u n- k u. […]

Typ definiowany jest jako połączenie kilku właściwości wypowiedzi literackiej, uchodzą­cych za ważne dla utworów, w których wystę­pują. Poza obrębem teoretycznej refleksji poję­cie typu traci wszelką użyteczność, albowiem dla jego urobienia zawsze trzeba abstrahować od wielu rozmaitych i uznanych za mniej waż­ne cech oraz zatrzymywać się przy tych, które dominują w strukturze utworu. A gdy abstra­kcja […]

Typ należy do przedmiotu poetyki ogólnej, a nie poetyki historycznej. Inaczej ma się rzecz z gatunkiem. Pewna li­czba typów literackich staje się w każdej epo­ce tak znana,, że publiczność posługuje się mmi jak kluczem (w muzycznym sensie) przy inter­pretacji utworów; gatunek okazuje się wów­czas — jak to określił Hans R. Jauss — „hory­zontem oczekiwania”. Pisarz interioryzuje właśnie […]

Otóż Bachtin wyo­drębnia typ, którym nader rzadko się zajmowa­no; nazywa go opowiadaniem polifonicznym lub dialogowym (powrócimy jeszcze do tej de­finicji). Ten abstrakcyjny typ urzeczywistniał się wielokrotnie w dziejach w konkretnych ga­tunkach. W dialogach sokratejskich, w menip- pei, w karnawałowej literaturze średniowiecza i odrodzenia.Jeżeli więc pierwszym zadaniem historii li­teratury jest badanie zmienności poszczegól­nych kategorii literackich, to […]

Każdy utwór może należeć do rozmaitych gatunków zależnie od tego, co uzna się za ważną cechę jego struktury. I tak dla ludzi starożytnych Odyseia należała w sposób nie budzący wątpli­wości’ do gatunku epopei, dla nas natomiast pojęcie to utraciło wszelką aktualność i będzie­my raczej skłonni łączyć Odyseją z gatunkiem opowiadania, a nawet z opowiadaniem mitolo­gicznym.Trzecim […]