BEZ PRAWA

mamy prawa podważać tych wniosków, jak długo wybranym przykładem pozostaje Do­stojewski. Tymczasem kilka stronic dalej Ba­chtin przytacza przypadek nie dokończonego dzieła, które ilustruje tę samą zasadę dialogiczności. Autorem nie jest już Dostojewski, lecz Czernyszewski, którego utwory są — żeby tyl­ko tyle powiedzieć — dosyć wątpliwej wartoś­ci estetycznej. Poza dziełem Dostojewskiego za­sada dialogiczności traci, jak widać, […]

PRZEZ LUDZI DLA LUDZI

Powieści pisane są przez ludzi dla ludzi. Dla boskiego spojrzenia, które przenika pozory na wskroś, powieść nie istnieje” .Co leży u podstawy tych szczególnych wy­magań estetycznych? Przede wszystkim zakła­dają one nierówność dwóch podmiotów — pod­miotu wypowiadania (narratora) i podmiotu wypowiedzenia (postaci). Aby pierwszy dał się słyszeć, musi przybrać maskę tego drugiego. Tak więc dla Sartre’a […]

KOKOFONIA

Kokafonię, której przykła­dem będzie Odyseja i Don Kichotl Sartre posłużył się przykładem Mauriaca, podobnie jak Bachtin przykładem Dostojew­skiego. Nie wydaje się sądów ogólnych na pod­stawie jednego przykładu. Weźmy kilka zdań z Zamku Kafki:„Z początku K. cieszył się, iż udało mu się uciec przed dziewczętami i pomocnikami tło­czącymi się w nagrzanym pokoju, poza tym był zadowolony, że […]